به نام خدا
هفت نکته در مورد یادگیری مهارت که شما باید بدانید.
همراهان گرامی دراین مقاله درمورد اهمیت مهارت آموزی صحبت خواهیم کرد.امیدوارم مورد پسند شما واقع گردد.
سال‌ها پیش، درخیاط خانه کوچکی که با هزاران امید و آرزو تاسیس کرده بودم مشغول به کارشدم. درآن‌جا دونفر،هم‌کارخانم داشتم که هم‌راه من بودند. آن‌قدربا هم کار کرده بودیم که یاروغم‌خوارهم‌دیگر شده بودیم.
نفیسه خانم بانویی دقیق، منظم و ساکت بود. او وقتی پارچه را زیر سوزن چرخ می‌گذاشت، آن‌چنان با دقت کارمی‌کرد که خیال می‌کردی درحال تحلیل کردن مسئله مهم فلسفی است. دست‌هایش با مهارت خاصی پارچه را هدایت می‌کرد و لباس‌هایش همیشه زیبا و بدون نقص از کار درمی‌آمدند. او دوبرابر خود من کارمی‌کرد. همیشه اولین نفری بود که پای چرخ‌خیاطی می‌نشست و آخرین نفری بود که کارش را ترک می‌کرد.
هم‌کاربعدی من، سیمین خانم، که خیلی خوش اخلاق و مهربان بود، مدام حرف می‌زد و درهمان حال، پارچه‌ها را به زیر سوزن چرخ خیاطی هدایت می‌کرد و درحین کارمرتب حواسش به حرفهای دیگران و اطرافش بود. اوهم بانوی خوب و کوشایی بود، اما اکثراوقات نتیجه کارهایش خیلی خوب نمی‌شد. همیشه دیرمی آمد و زود هم می‌رفت.
پس از سال‌ها که با هم بودیم، چشمان سیمین خانم ضعیف شد و دیسک گردن و کمر گرفت و دست از شغل خیاطی کشید. اما نفیسه خانم پس از چند سال که حسابی درکارش ماهر شده بود، بامدیریت و مهارت عالی که داشت، صاحب یک تولیدی بزرگ پوشاک شد و دیگر خودش کارنمی‌کرد. اوازمهارت نیرو‌های جوان ومتخصص استفاده کرد و پس از مدت‌ها توانست برند خودش را به بازارمعرفی کند وحتی تولیداتش را به کشورهای دیگرهم صادرکند.
به نظر شما تفاوت این دو نفر درچه بوده است؟ بله درست حدس زدید. نفیسه خانم که درکارش به مهارت زیادی رسیده بود، توانست از مهارت و فرصت‌هایش به نحو احسن استفاده کند وبالاخره پیروزمیدان شد.
پس حالا که به اهمیت مهارت درزندگی پی بردید به بررسی آن خواهیم پرداخت و دردرجه اول به معنی و مفهوم این لغت می‌پردازیم.
معنی لغوی کلمه مهارت از نظر لغت‌نامه‌های فارسی عبارتند از: احاطه، استادی، تبحر، تردستی، ترفند، تسلط، چیره‌دستی وکاردانی و…. همچنین تعاریف گوناگونی برای واژه مهارت گفته شده است که در این‌جا به برخی از آنان اشاره می‌کنیم.
1-تعاریف مختلف درمورد کلمه مهارت کدامند؟
الف – تعریف سازمان جهانی بهداشت ازمهارت: توانایی انجام رفتار سازگارانه و مثبت، به گونه‌ای که فرد بتواند با چالش‌ها وضروریات زندگی روزمره خود کنار بیاید. این هم نمونه‌های دیگری از تعاریف کلمه مهارت:
ب – مهارت، یعنی کاری را خوب انجام دادن، به طوری که پس از انجام آن کار، نتیجه حاصله بدون عیب و ایراد باشد.
پ – مهارت، توانایی انجام کار است،.
ت- مهارت، یعنی توانایی بالقوه انجام دادن کاری.
ث – مهارت، یعنی توانایی هایی که مدام پرورش می یابند.
ج- مهارت می‌تواند عمومی (مربوط به جامعه) و یا خصوصی (مربوط به خودشخص) باشد.
هرشخص، باتوجه به نوع مکان زندگی، شغل، موقعیت زمانی و زندگی شخصی و اجتماعی خودش، نیاز به یادگیری مهارت‌های خاصی دارد تا او را در ادامه زندگی‌اش موفق‌تر نماید. مثلاً انسان‌های نخستین برای ادامه زندگی خود نیاز به داشتن مهارت در شکار حیوانات و زندگی در غار را داشتند. آن‌ها از حیوانات و گیاهان تغذیه می
کردند و برای نجات جانشان از بیماری‌ها، مهارت استفاده از گیاهان را به عنوان دارو پیدا کرده بودند تا به زندگی ادامه بدهند. اما با پیشرفت علم و تکنولوژی، نوع نیاز به مهارت‌ها دچار تغییرات زیادی شد و بشر روزبه روز مهارت‌های جدیدی آموخت. در دوران زندگی کنونی بشر، یعنی در قرن بیستم مهارت‌های مختلفی رونق پیدا کرده است. اما درراس آن‌ها، افزایش مهارت‌های روانی و اجتماعی و بهداشتی مورد نیاز جامعه است. کسب مهارت علاوه برآن‌که نیاز به کسب دانش دارد، نیاز به تمرین و تکراربسیار نیز دارد واین پلی است که مارا به مهارت می‌رساند.
طبق نظریه وزارت کار آمریکا مهارت هایی برای عموم مردم در نظر گرفته شده است که در فهرست اصلی مهارت‌ها قراردارند.
مهارت حل مشکل
مهارت شغلی
مهارت فنی و حرفه ای
بررسی دونوع مهارت:
مهارت سخت
مهارت نرم
با بررسی ۵۰۰ کسب‌وکار اول دنیا این نتیجه حاصل شده است که ۸۵ درصد موفقیت این شرکت‌ها، به سرمایه‌گذاری روی مهارت‌های نرم مربوط می‌شود.
امروزه به دو مجموعه متفاوت از مهارت‌ها برای کار کردن نیاز دارید که به مهارت‌های سخت (Hard Skills) و مهارت‌های نرم (Soft Skills) معروف هستند.
این مهارت‌ها چه هستند و چه تفاوتی میان آن‌ها وجود دارد؟
▫️مهارت‌های سخت کدامند؟
مهارت‌های سخت، توانایی‌های قابل آموزش هستند؛ مهارت‌هایی هستند که کمیت آن‌ها به سادگی قابل سنجش است. معمولا مهارت‌های سخت را در کلاس‌های درس، از طریق کتاب‌ها و سایر مواد آموزشی یا در حین کار در محل کار خود می‌آموزید؛ برای مثال مدرک تحصیلی یا گواهینامه فنی، تسلط به زبان خارجی، سرعت تایپ، برنامه‌نویسی کامپیوتر و غیره.
▫️مهارت‌های نرم کدامند؟
از سوی دیگر مهارت‌های نرم، مهارت‌های ذهنی هستند که ارزیابی کمیت آن‌ها بسیار دشوارتر از مهارت‌های سخت است. از مهارت‌های نرم با عنوان n,k,u
«مهارت‌های انسانی» یا «مهارت‌های بین فردی» نیز یاد می‌شود و مهارت‌هایی هستند که به نحوه ارتباط و تعامل شما با سایر افراد مرتبط هستند.
برای مثال ارتباطات، انعطاف‌پذیری، مذاکره، کار تیمی، فن‌بیان، رهبری، انگیزه، شکیبایی، توانایی حل مسئله، مدیریت زمان و اخلاق کاری.
مهارت‌های نرم، شما را به فردی دلپذیر در محل کار و یک عضو با ارزش تیم تبدیل می‌کنند.
بسته به نوع شرکت یا کسب‌وکار، کارفرمایان به دنبال جذب افرادی با مهارت‌های کلیدی و با تجربه برای سمت‌های موجود هستند؛ اما با وجود اهمیت بالای این مهارت‌ها، مهارت‌های نرم ویژه‌ای نیز وجود دارند که کارفرمایان در هنگام استخدام نیرو به دنبال یافتن آن‌ها هستند. مهارت‌های نرم می‌توانند به خوبی مهارت‌های سخت، نشانگر نحوه عملکرد شغلی افراد باشند. داشتن این مجموعه از مهارت‌ها شما را بدون توجه به محل کار و نوع کاری که انجام می دهید، به کارکنان خوب و با ارزشی تبدیل می‌کند.
2- چرا باید مهارت داشته باشیم وچه نوع مهارتی را بیاموزیم؟
کشورما ایران دارای فرهنگ غنی وپرباری است. درفرهنگ ماایرانیان، ضرب المثلهای زیبا و کاربردی بسیاری وجود دارد که هرکدام به نوبه خود دنیایی ازسخن نغزوکار‌آمد است. یکی از ضرب المثلهای ما ایرانیان که درزمینه مهارت یافتن گفته شده است، این ضرب المثل زیباست
کار نیکو کردن از، پر کردن است
طبق این گفته حکیمانه، کسی که می خواهد کاری را به نحو شایسته و بدون عیب و ایراد انجام بدهد باید آن را بسیارتکرار کند. این تکرارعمل، باعث می شود که مهارت فرد درآن رشته بالا برود و ضریب اشتباه و خطا دراین کار تقریبا به صفر برسد.
کسی که شروع به یادگیری مهارت خاصی می کند، هم‌زمان با یادگیری تسلط و استقلال در خود علاوه بر رسیدن به آرامش و تعادل در زندگی فردی و اجتماعی به ایفای نقش در زندگی خود می‌پردازد. این شخص می تواند خودش را به شایستگی دراجتماع بروز بدهد.
چه نوع مهارت هایی را بیاموزیم؟ درجواب این سول باید بگویم که هر فردی اول باید تعدادی از توانایی‌ها و استعدادهای خود را شناسایی کند وآن ها را مکتوب کند و سپس بر روی آن‌ها سرمایه‌گذاری کند. باید به این نکته مهم توجه داشته باشیم که اگر یادگرفتن مهارت‌ها درراستای استعداد افراد باشد، نتیجه آن بسیارعالی و پربار‌ترخواهد بود و باعث شکوفایی ایده‌ها درافراد خواهد شد. پس ما به یادگیری مهارت‌ها احتیاج داریم، زیرا درزندگی به این سه هدف نیازمند هستیم:
هدف اول: برای پیداکردن شغل: هرشخصی برای ارتزاق و ادامه زندگی باید شغلی را اختیار کند که لازمه این کار یادگیری مهارت‌های مربوط به آن است پس ناگزیرازانجام آن هستیم.
هدف دوم: ایجاد ارتباط درجامعه: انسان موجودی اجتماعی است و برای ادامه زندگی نیاز به داشتن روابط سالم با محیط پیرامون خود دارد. اگر شخصی نتواند با جامعه و افراد آن ارتباط سالمی داشته باشد درزندگی خود دچارآسیب‌های جدی خواهد شد. پس این مهارت هم نیاز هر انسانی است.
هدف سوم: مهارت اصول مذاکره : از آن جا که زندگی اجتماعی سالم، برطبق مذاکرات ما بین افراد مختلف شکل می‌گیرد و موجب بقا و ارتقا درفرد می‌شود پس این مهارت نیز باید جدی گرفته شود.
3- تفاوت مهارت و استعداد درچیست؟
مهارت، معمولا درمقابل استعداد قرارمی‌گیرد. برای مهارت داشتن باید توانایی انجام کاری را داشته باشیم و با تلاش و آموزش زیاد دراین مسیر به موفقیت برسیم، درست برعکس استعداد. زیرا استعداد یک امر فطری و خدادادی ویک هدیه ذاتی است. گاهی هم آن را به نوع ژنتیک افراد ربط می‌دهند. بسیاری از محققین هم آن را اکتسابی نمی‌دانند. اما مهارت، امری کاملا اکتسابی است که با تمرین وممارست به دست می‌آید، تا جایی که حتی حیوانات هم می‌توانند دارای مهارت شوند و همان‌گونه که می‌دانید طوطی، با تکرار و تمرین فراوان، گاهی چند کلمه ای سخن می گوید. یا سگ، با انجام تمرین های سخت است که مهارت یافته و به شکار قاچاقچیان مواد مخدر می رود ویا برای پیداکردن افراد زنده درزیر آوار به کمک پلیس می آید. قطعا این امر با آموزش‌ها وتکرارهای سخت و پی درپی دراین حیوانات به وجود می‌آید، درحالی که سگ یا طوطی اصلا استعداد این کاررا نداشته است.
آیا می توان مهارت را درشخص اندازه گیری دقیق کرد؟
خیر، مهارت قابل اندازه گیری دقیق نیست. ولی می‌توان با کنترل کردن مراحل انجام کار هرشخص ویا مشاهده مدارک و سوابق آن شخص، تا اندازه ای پی به مهارت او در کاری خاص برد. در نهایت، انجام کار و نتیجه آن است که میزان مهارت فرد را در آن کار مشخص می‌کند. پس ماهر به کسی می‌گوییم که بتواند درکمترین زمان ممکن با کمترین خطا و با بالاترین کیفیت، کاری را انجام دهد.
4– تفاوت دانش و مهارت درچیست؟
شاید هر کسی با نگاه اول به این سوال، جواب آن را بیابد. بله دانش مقوله ای است که هر شخصی با مطالعه و یادگیری در هر زمینه ای می‌تواند آن را کسب کند و به راحتی پس از یادگیری خودش، همان دانش را دوباره به دیگران انتقال بدهد. اما مهارت را به آسانی نه می شود یاد گرفت و نه می شود به راحتی در اختیار دیگران قرارداد. بلکه هر فرد باید خودش آن‌قدر تلاش کند و با تکرارو تمرین‌های بسیار به فوت کوزه گری آن مهارت پی ببرد و در این راه خستگی‌های زیادی را تحمل کند. برای روشن شدن این مطلب یک مثال ساده می‌زنیم: مثلا کسی که در دانشگاه رشته مجسمه سازی را می‌خواند تا زمانی که دانش آن را دارد و تئوری مباحث را یاد گرفته، قطعا نمی تواند اثرهنری ارزشمندی را خلق کند. ولی زمانی که دست‌هایش با گل و سنگ و چوب و … عجین شود وساعت‌های متمادی با آن‌ها دست و پنجه نرم کند، کم کم خواهد توانست اثری ماندگار ازخودش به یادگار بگذارد.
5- از چه سنی باید مهارت پیدا کنیم؟
آموزش از اوایل کودکی در هرفرد آغاز می شود. اما پیداکردن مهارت در هر فرد متفاوت است. اما بهترین سن برای یادگیری مهارت‌های زندگی دوران طلایی تربیت، یعنی نوجوانی و جوانی می باشد. در فرهنگ‌های مختلف جهان می خوانیم که مثلا در کشور ژاپن از همان سن کودکی به بچه ها مهارت‌ها را می‌آموزند و در بسیاری از کشورها ی پیش‌رفته شرقی وغربی از سن 3 یا 4 سالگی این آموزش‌ها در قالب بازی و از مهد کودک‌ها آغاز می‌شود.
مهارت های مهم کودکان و نوجوانان با توجه به الگوی جهانی و الگوی کودکان فنلاندی:
همان طور که می دانید فنلاند یکی از کشورهایی است که سطح رفاه مردم درآن‌جا، بسیار بالا است و سیستم آموزش و پرورش بسیار دقیق و منظمی دارد که مورد تحسین فعالان این حوزه درهمه دنیا قرار گرفته است. آن ها در این سیستم شصت مهارت مهم را برای کودکان و نوجوانان برشمرده اند و تعلیم آن‌ها را سرلوحه کارخود قرارداده‌اند. به تعدادی از آن مهارت‌ها دراین‌جا اشاره می‌کنیم:
مهارت غذاخوردن
مهارت لباس پوشیدن
مهارت مطالعه کردن
مهارت خواندن
مهارت خطاطی
مهارت دوخت و دوز
مهارت کاربا ابزار
مهارت حل مسئله
مهارت دوست یابی
مهارت خوب حرف زدن
6-چگونه در کاری ماهر شویم:
با توجه به توضیحاتی که در این مقاله دادیم و شما دوست عزیز به اهمیت موضوع مهارت پی بردید پس لطفا به این نکات نیز توجه داشته باشید.
پس ازآن که استعداد خودتان را کشف کردید و تصمیم گرفتید که در شغل و حرفه خاصی مشغول به کار شوید، شما باید از آموزش‌های مرتبط و اساتید مجرب و استفاده از نرم افزارهای آموزشی مخصوص فن و حرفه موردنظرتان استفاده کنید تا دانش شما به میزان لازم برسد.
سعی کنید در یک زمان، فقط به یک مهارت بیندیشید و دریک کار خبره شوید و از پراکندگی افکارتان دراین راه جلوگیری کنید.
سعی کنید از افراد حرفهای و با اخلاق دراین راه کمک بگیرید.
برای ممارست دراین راه اصلا عجله نکنید و با صبرو بردباری به تلاش خودتان ادامه بدهید.
هدفتان را کاملا واضح و روشن کنید. بدانید که درنهایت می‌خواهید به کجا برسید.
از شکست‌های کوچک نهراسید.
به خودتان اعتماد داشته باشید.
درراه خودتان راسخ باشید و از قضاوت دیگران درمورد خودتان اصلا نترسید.
هرچه‌قدر کوشاترباشید موفق‌ترخواهید بود.
تا می‌توانید کنجکاو باشید وهرچه را نمی‌دانید بپرسید وسوالی را بدون جواب نگذارید.
درطی این مسیر شاید گاهی لازم باشد که ریسک کنید، پس ازریسک کردن نترسید وحتی به استقبال آن بروید.
7– دراین مسیر چه کتاب‌هایی را بخوانیم؟
برای کسانی که اهل مطالعه هستند، خواندن این کتاب‌ها را توصیه می کنیم. درهرکشوری با توجه به فرهنگ و نوع زندگی افراد مقالات و کتاب‌های زیادی را درباره این موضوع نوشته شده است که به تعدادی از آن ها دراین‌جا اشاره می کنیم. ولی باید بدانیم که پیداکردن مهارت درهرکاری نیاز به عمل‌گرایی دارد و تنها با خواندن و مطالعه کردن نتیجه نخواهیم گرفت.
کتاب مهارت‌های استادی نوشته رابرت گرین.
کتاب مهارت‌های زندگی از آرنولدلازاروس و کلیفوردلازاروس.
کتاب دگرگونی زندگی با جادوی نظم که به هنر ژاپنی‌ها برای ساماندهی و نظم اشاره می‌کند از ماری کندو.
کتاب چتر زندگی شما چه رنگی است؟ از ریچارد نلسون بولز.
کتاب مهارت‌های زندگی برتراز خسرو امیرحسینی.
کتاب مهارت‌های زندگی برای جوانان اثرجی مک گراو.